GÖLYAKANIN MAHALLELERİ
GÖLYAKA'YI TANIYALIM(Araştıran yazan kişi Cemil ŞENER-Eğitimci):
BAĞLI OLDUĞU İL--: DÜZCE
İDARİ BÖLÜNÜŞ---- : İLÇE
KAYMAKAM -----: MEHMET ALİ ÖZKAN
BELEDİYE BAŞKANI: NİHAT ÇELİK
NÜFUS: ----------- Toplam: Erkek: Kadın:
Merkez: ----------- 8.007 3.962 4.045
Köyler: ------------ 11.630 5.784 5.846
Merkez + Köyler: 19.637 9.746 9.891
Mahalle sayısı:-- 10
Köy sayısı: -------- 21
NÜFUS YOĞUNLUĞU: km. kareye 1120 kişi düşmektedir.
COĞRAFİ KONUMU: Gölyaka Dünya üzerinde 40 derece 46 dakika 36 saniye Kuzey enlemi ile 30 derece 59 dakika 46 saniye Doğu boylamı arasında yer alır.
RAKIM: 128 M.
YÜZÖLÇÜMÜ: 21998 Km.kare
GÖLLERİ: Efteni gölü, Karagöl, Gölcük, Kurugöl, Katır gölü, Sarıgöl(yalak)
ORMANLARI: Keltepe, Karamahmut, Güney Çamlık, Koruluk, Küçük Balkaya, Büyük Balkaya, Karadere, Mercantepe, Emeksiz, Konaç, Unluk, Baltepe
IRMAKLARI: Büyük Melen, Aksu
YAYLALARI: Kardüz yaylası, Pürenli yaylası, Unluk, Yanık ve Kızık yaylası.
EKİLEBİLİR ALAN: a.Tarla:19.048 dekar (%8.66), b.Bağ-bahçe: 42.290 dekar (%19.23)
ORMANLIK ALAN: 134.000 dekar( %60.9 )
Çayır-mera: 8937 dekar(%4.06)
Sanayi ve işyeri alanı: 3.200 dekar(%1.45)
Doğa güzellikleri:
1. Kültür Parkı: Gölyaka merkezinin 2 km. doğusundadır.
2. Güzeldere Şelâlesi
3. Efteni Gölü (Efteni Kuş Cenneti): 1876 yılı öncesi 580 hektarlık bir alanı kaplayan Efteni gölü, 1950'den sonra başlayan kurutma çalışmaları nedeniyle 25 hektara kadar küçüldü. Yazın ise göl 5 km. kareye kadar küçülür. En derin yeri 8 metredir.
1992 yılında korumaya alınarak Milli Park ilan edilen su havzasında 150 civarında kuş türü bulunur.
Bu Bölümdeki Yazıların Başlıkları:
A. GÖLYAKA'NIN MAHALLELERİ
B. GÖLYAKA TARİHÇESİ
A. GÖLYAKA'NIN MAHALLELERİ:
1. AÇMA MAHALLESİ:
Muhtar: Hayati Bal Tel:
Açmaköy'ün mahallesi iken, 1991 yılında Gölyaka belediyesinin mahallesi olmuştur. Güneyinde, Aksu çayının sınır oluşturduğu Açmaköy, kuzeyinde Fatih mahallesi ve Kültür mahalleleri, batısında ise Aksu köyü yer alır. Düzce ovasının güneybatı ucunda son düzlükte bulunur. Bu alana ilk yerleşenler Karaahmetler sülâlesi ile Çakmak sülâleleridir.
Halkının geçim kaynaklarıtarım ve hayvancılığa dayanır. Gölyaka'nın kenar mahallesi olduğundan kasaba-köy karışımı bir ekonomik-kültürel yapı etkilidir. Mahalle halkının fındıkçılıktan sağladığı gelir yanında, mahallede son yıllarda açılan tekstil atölyelerinde çalışma imkanları da aile ekonomisine önemli girdiler sağlamaktadır. Bir camisi vardır. Okulu kapatılmış olup, ilköğretim öğrencileri Kültür mahallesindeki Yunus Emre İlköğretim okulunda öğrenim görmektedirler.
2. ESEN MAHALLE:
Muhtar: Yaşar Çoban. Tel: 0380 711 4979
İlçe merkezine 1.5 km uzaklıktaki bu mahalle önceden Keçiağılı köyü idi. Keçiağılı köyü Gölyaka çevresinin en eski köylerinden biridir. Halk arasında Yerli Türk diye adlandırılan halk, köyün ilk kurucularıdır. 1916 yılında Trabzon'u Ruslar işgal edince, buradan yaşanan göçlerle köyün nüfusu artmıştır. 25.01.2003 tarihinde alınan kararla Gölyaka belediyesine mahalle olarak bağlanmıştır. Kenar mahalle konumunda olup köy niteliği daha fazla ağırlık taşımaktadır.
Köy, düzlük bir alana kurulmuştur. Değirmenyanı deresi ve Kızılcıkyanı dereleri mahallenin içinden akarlar.Kuzeyinde İçmeler köyü, batısında Yazıpınar mahallesi, güneybatısında Gölyaka merkez bulunur. Doğusuna doğru Düzce ovasının verimli toprakları Büyük Melen ırmağına kadar uzanır. Geniş meraları bulunur. Halkının geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Düzce ovasının en verimli arazilerinin bir bölümü buradadır. İlçe merkezinde ticari kuruluşlar işletenler de bulunmaktadır. Mera hayvancılığının yanında, kavak yetiştiriciliği de önemli gelir sağlar. Tarım ürünleri para kazandırmıyor diye, Gölyaka ovasının o güzelim verimli arazileri kavak ağaçları dikilerek ne yazık ki üretimden alıkonuluyor. Bu topraklarda taş eksen yetişir derler ya işte öylesine...heba oluyor.
Taş camisi ünlüdür. Mahalle, modern bir yapılaşmaya gitmektedir. İlköğretim ikinci kademe öğrencileri İlçe merkezindeki okullarda öğrenim görüyorlar.
3. FATİH MAHALLESİ:
Muhtar: Kenan Kandemir. Tel: 0380 711 4335
İmamlar mahallesi sınırları içinde iken, 1997 yılında belediye meclisinin kararıyla Fatih adı verilerek ayrı bir mahalle oluşturulmuştur. Güneyinde Açmaköy vardır. Kuzeyi, Fındık deresinin Büyük Melen ırmağına döküldüğü yere, doğusu B. Melen ırmağına, batısı, Değirmen arkı'nın Hatip deresi ile birleştiği yere kadar uzanır.
Mahallenin ilk kurucusu, "Yerli Türk" denilen Türkmenler olmuştur. Daha sonraki dönemlerde aralıklarla Trabzon, Giresun ve Ordu ilinden göçler gelip yerleşmiştir.
Halkının geçim kaynakları tarım ve hayvancılığa dayanır. İlçenin en verimli ova tarım arazilerinin bir bölümü bu mahalle sınırlarında bulunur. Küçük çapta işyerliri açılmaktadır.
4. İMAMLAR MAHALLESİ:
Muhtar: Saffet Coşkun Tel:
Efteni taraflarının en eski yerleşimi olan köylerindendir. İmamlar köyünün kurucuları, Hacıhasanoğulları, İmamoğulları,Kabakçıoğulları, Kaymakoğulları, Kundakçıoğulları gibi Türk Sülâleleridir. Sonraları buraya, Doğu Karadenizli göçmenler de gelerek yerleşmişlerdir.
1955 yılında Düzceye bağlı İmamlar nahiyesi (bucak) olmuş ve 1962 yılında Adı Gölyaka olarak değiştirilmiştir. 1967 yılında da belediye teşkilatı kurulmuştur.
1997 yılında belediye Meclisi kararı ile İmamlar mahallesinin sınırları yeniden kararlaştırılarak çizilmiştir: Güneyinde Fatih mahallesi- doğu sınırı, Fındık deresinin B. Melen ırmağına döküldüğü yer ile Esen mahalle- batı sınırı Fındıkderesi köprüsünden başlayarak Cumhuriyet Bulvarının sona erdiği Esen mahalle bölümüne kadar olan alanlardır. İlçenin merkezinde olup Gölyaka İlçe idare Teşkilatının (Hükümet binası ve adliye gibi..) önemli kısımları, işmerkezleri, sanayi İmamlar mahallesinde bulunur. Cumartesi günleri tüm mahalle ve köylere hitabeden pazar kurulur.
Atatürk İlköğretim Okulu, Gölyaka Çok Programlı lisesi, Halk egitim merkezi de bu mahallededir. 2 cami ile bir ilköğretim okulu vardır. Otobüs terminali, Sedaş, PTT, Emniyet md.lüğü, Kaymakamlık evi de sınırları içindedir.
5. KÜLTÜR MAHALLESİ:
Muhtar: İsmet Coşkun Tel:
Yeşil mahallenin bir bölümü iken 1997 yılında Gölyaka belediye meclisinin karı ile buradan ayrılmıştır. Güneyinde Açmaköy, doğusunda Fatih ve İmamlar mahalleleri, Kuzeyinde Yeni mahalle, Batısında Yeşil mahalle bulunur. Halkının büyük çoğunluğu Doğu Karadenizlidir.
Halkının gelir kaynağı genellikle küçük esnaflığa ve tarıma dayalıdır. Bir un değirmeni vardır. Ticaret ve iş merkezlerinin bulunduğu mahallede belediye binası ve park da bulunmaktadır.
6. KUYUDÜZÜ MAHALLESİ:
Muhtar: Mustafa Akgümüş. Tel: 05433602877
İlçeye bağlı Kuyudüzü köyü iken, Mehmet Şahin'in muhtarlığı döneminde Gölyaka belediyesinin mahallesi olmak için müracaat edildi. 25.03.2007'de yapılan halkoylamasında halkın %96'sının evet oyuyla istek kabul edildi. Gerekli olan kanuni aşamalar tamamlandıktan sonra 30.01.2008 tarihinde resmen Gölyaka belediyesinin Kuyudüzü mahallesi oldu. Mahalle ile ilgili ayrıntılı bilgiler bu web sitesinde bulunmakta ve sürekli yenilenmektedir.
7. YAZIPINAR MAHALLESİ:
Muhtar: Alaattin Çelik. Tel: 0380 711 4456
Nüfusu:
Gölyakanın eski köylerindendir. Bu köye ilk yerleşim Hatuköy(Hatamahalle) denilen bölüme yapılmıştır ki, ilk yerleşenler Kuzey Kafkasya göçmenleri Çerkezlerdir. Arnavutlardan yerleşikler olduğu da söylenmektedir. Fakat bu aileler buralardan taşınıp ayrıldılar. Bu yerleşimler 1890 yıllarına kadar dayanır. 1900 yılı başlarından itibaren Trabzon göçmenleri ve 1925'lerde Yörükler gelerek, Hatuköy'e ve Şimdi Yazıpınar diye adlandırılan Yeniköy'e yerleşip yeni bir köy oluşturmuşlar. Komşu köy olan Kuyudüzü köyünden taşınıp yerleşenlerle nüfusu gittikçe artmıştır. 1950 yıllarından sonra Artvin ve Ordu ilinden de göçler gelmiştir. 1960 yıllarında ise Tepecik mahallesine Balkanlardan gelen göçmen (Muhacir) Türkler yerleştirildi. Yeniköy olan adı 1970'te Yazıpınar olarak değiştirildi.
Yazıpınar köyü, 2003 yılında yaptığı bir halkoylamasıyla Gölyaka belediyesine mahalle olarak bağlandı. Kuzeyinde İçmeler köyü,güneyinde Esen mahalle (Keçiağılı), batısında kalıcıkonutlar ve Kuyudüzü mahallesi, güneyinde İmamlar mahallesi bulunur.Bir bölümü yamaçlara dayanan mahallenin önemli kesimleri ovada kurulmuştur. Düzce ovasının en verimli arazilerinden bir kısmının bulunduğu bu topraklardan Yazıpınarlılar yeterince yararlanamıyorlar.
Mahallenin batı ve kuzeybatı kesimlerindeki Sırgattepe'de, Gocaahmet dağında ormanlar ve fidanlama ormanları bulunur. Tepecik ve Gotuntepe (Katuntepe) adlarını taşıyan yükseltiler vardır.Doğusu ise B. Melen ırmağına kadar uzanan ova tarım arazisidir. Hatuköy ve Yörükler dereleri artık kurumuş durumdadır. Hatuköy deresi üzerinde yapılmış Şineluların su değirmeni yıllarca yöreye hizmette bulundu. Aynı değirmenin yerinde şimdi Şinelu Saadettin Şengül tarafından işletilen elektrikle çalışan değirmen var.
Halkının geçim kaynakları tarım ve hayvancılığa dayanır. Ticaretle uğraşanlar, esnaf ve ustaları da çoktur. Mahalle halkından Metin Şirin 2006'da yaptığı açık besihanede büyükbaş hayvan yetiştiriciliği, örnek besicilik yapmaya başladı. Kenar mahalle olduğundan önemli işyerleri yok. İki bakkalı, iki kahvehanesi, bir terzisi, iki camisi, taşıma merkezli bir ilköğretim okulu ve bir halısaha mevcuttur. Yöresine göre merkezi bir konumda olan mahallenin altyapı sorunları halledilmiş olup gelişmeye uygun bir konuma sahiptir.
Köydeki (mahalledeki) Sülâleler ve Soyadları:
Devrişular(Özenç, Akyel, Dervişoğlu), Kepelular-Kebelioğulları(Aydın), Tufanlar-İsmilcuları-İsmailcioğulları(Eker), Şinelular-Şirinalioğulları(Şengül, Şirin), Yörükler(Acar), Hemşinliler(Akyıldız), Çıtlular-Çıtlakoğulları Ücüller(Çelik), Tonyalılar(Başar), Karaağaçlılar(Karagüzel), Alişanlar(Gök), Ustalular-Alustular-Şinelular(Şirin), Çıtlakoğlu Kaymakçılar-Alustular(Çalışkan, Çıtlak), Kösular(Sezer), Bozular(Başar), Dalmanular(Dal), Eynesilliler(Key), Yetim Abdulalar(Engin), Hakkı Şabanlar(Akgül)
Köyün (mahallenin) Yetişmiş Kişilerinden Bazıları:
Zekeriya Dal - Banka müdürü-emekli
Öğretmenler: Mevlüt Çelik, Özgür Şirin,
Polis: Hasan Biçer, Hasan Akyel, Murat Biçer
8. YENİ MAHALLE:
Muhtar: Ali Genç. Tel:
Yeşil mahalle sınırları içinde iken 1997 yılında belediye meclisi kararıyla Yeni mahalle adı verilerek bir mahalle oluşturuldu. Güneyinde Kültür mahallesi, kuzeyinde Yazıpınar mahallesi, doğusunda Esen ve İmamlar mahallesi, batısında ise Yazlık köyü bulunur.
Halkın çoğunluğu Doğu Karadeniz göçmenidir. Geçim kaynakları tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Esnaf olan da çoktur. Gölyaka Merkez Sağlık Ocağı buradadır.
9. YEŞİL MAHALLE:
Muhtar: Mustafa Turgut. Tel:
1997 yılında belediye meclisi kararı ile sınırları daraltılmış ve ayrılan bölümlerinden iki mahalle oluşturulmuştur. Sınırları, güneyde Açma mahallesi, kuzeyde Yeni mahalle, doğuda Kültür mahallesi, batıda Aksu köyü ve Hacısüleymanbey köyleri ile çevrilidir.
Mahalle halkı Trabzon, Rize, Ordu ve Giresun göçmenleridir. En önemli geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır.
10. CUMAKIRI MAHALLESİ
Muhtar: Ali Osman Coşkun. Tel:
Hacısüleymanbey köyü ile Aksu köylerine bağlı olan iki semt, bu köylerden ayrıldı ve Cumakırı mahallesi adını alarak Gölyaka belediyesine dahil oldu.
B. GÖLYAKA TARİHÇESİ:
İlçenin, tarih öncesi insan yaşantısına dair kesin delil ve kalıntılar bulunmamasına rağmen, sahip olduğu coğrafi konumu ve tabiatı itibariyle ilkçağlardan itibaren insan yaşamına ve yerleşmesine uygun bir yöre olarak karşımıza çıkmaktadır.
Gölyaka ve çevresinin geçirmiş olduğu tarihi evreler olarak;
Gölyaka’yı içine alan toprakların ilk sahipleri Proto Hititleri’dir. M.Ö. 5000 yıllarında Anadolu Trakyası olarak bahsedilen bu topraklarda bir çok yerleşim merkezi oluşturmuşlardır. Bitinya olarak adlandırılan Bursa, İzmit ve Bolu toprakları arasında kalan Bölgenin Hititlerce M.Ö. 1800-2000 tarihleri arasında iskan edildiği, Hititlerin zayıflamasıyla birlikte M.Ö. 1200’lerde Firiklerin, M.Ö. 7 nci yüzyıldan itibaren Lidyalıların egemenliğine girdiği ve bundan sonra sırasıyla Romalılar ve Bizans İmparatorluklarının topraklarına katıldığı sanılmaktadır.
Büyük Selçuklular tarafından batıya doğru sevk dilen göçebe Türk Boyları II. yy.da Marmara ve Ege kıyılarına yayılmasıyla 1078’li yıllarda da Bolu ve civarına ilk Türkmen yerleşimleri olmuş ve buralara yerleşerek hayata geçmişlerse de Haçlı Seferleri sırasında bölge tekrar Bizans egemenliğine girmiş ancak 1320 ‘li yıllara kadar süren Türkleşme hareketleri sonunda 1337’de Orhan Bey’in İzmit’i almasıyla Bölgede güçlü bir Osmanlı hakimiyeti ile karşılaşılmış ve 15 nci yüzyılda Yıldırım Beyazıt zamanında tüm kuzeybatı Anadolu Osmanlı egemenliğine girmiştir.
Birinci Dünya savaşı öncesi ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğunca kaybedilen Osmanlı otoritesinin sarsıldığı bölgelerden ve 1877 – 1878 Türk-Rus Savaşının ardından Bolu ve civarına özellikle Bölgeye Kafkasya’dan, Doğu Karadeniz Bölgesinden, Balkanlardan, Akdeniz Bölgesinden, Kuzey Irak’tan 5 ana grupta büyük göçler olmuştur.
İlçe İmamlar Köyü iken 1955 yılında Düzce’ye bağlı nahiye(bucak) olmuş ve 1962 yılında, yakınında bulunan gölden dolayı adı Gölyaka olarak değiştirilmiştir. 1967 yılında Gölyaka'da belediye teşkilatı kurulmuştur. İlk Belediye Başkanı seçimi ile belediye meclisi üyelerinin seçimi 17 Eylül 1967 yılında yapılmıştır. Gölyaka, Düzce İlçesine bağlı bucak merkezi iken 1987 yılında çıkarılan 3392 sayılı Yasa ile o tarihte bulunan 19 köyü ile birlikte Bolu İline bağlı Gölyaka İlçesi olmuş ve 1988 yılının Temmuz ayından itibaren resmen faaliyete geçmiştir. Ancak Düzce’nin 1999 yılı içinde Bolu İlinden ayrılarak 190 Sayılı Kanunda yapılan değişiklik ve Bakanlar Kurulunun Kararı ile 03 Aralık 1999 müstakil İl olmasıyla Gölyaka İlçesi de Bolu İlinden ayrılarak Düzce İline bağlanmıştır.( Gölyaka tarihi bölümü, Gölyaka belediyesi web sitesinden alınmıştır.)
Araştıran ve yazan: Cemil Şener